Nane nasıl serinletir ?

Nanenin keskin kokusu ve hoş bir serinlik doyumu veren acılığı, içindeki mentolden ileri gelir. Mentolün serinlik hissi vermesi de anestetik, yani uyuşturma özelliğinden dolayıdır. Anestezi, sinir uçlarındaki alıcıları bloke ederek, genel şuur ve his duygularını etkilemeden o bölgedeki alıcıları devreden çıkarmaktır. 

Bilindiği gibi ağzın içinde, dilimizde dört ana tat duyusuna ( tatlı, tuzlu, acı ve ekşi ) hassas alıcılar vardır. Bunlardan her bir alıcı ayrı bir duyuya hassastır ama aynı zamanda ısıya da hassastırlar. İlginçtir nane veya içindeki mentol soğuk alıcılarını değil, sıcak alıcılarını etkileyerek ağza serinlik hissi verir. 

Aslında bütün sinir uçları, en alt seviyede, sürekli olarak hafif bir sinyal üretirler ama beyin bu sinyalleri dikkate almaz. Mentolün uyuşturucu etkisi, ağızdaki soğuk alıcılarına dokunmazken sıcak alıcılarını etkiler, uyuşturur, körleştirir. Ortada soğuk alıcılarının zaten vermekte oldukları hafif sinyal kalır. Beyin zıttı ortadan kalkınca bu sinyallerin farkına varmaya başlar ve ağızda bir serinlik varmış gibi algılar.

Isı alıcı hücreler sadece ağızda mevcut değillerdir. Bunlardan derimizde de bulunur. Mentollü tıraş köpüğü sürüldüğünde, bu sefer de deride aynı ağızdaki gibi bir serinlik hissi oluşur. Yoksa tüpün içindeki köpük diğerlerinden daha soğuk değildir.